«لبنان: واقعیت‌ها و داستان‌ها»
«لبنان: واقعیت‌ها و داستان‌ها» در سومین دوسالانه‌ی عکاسان معاصر جهان عرب
از 11 سپتامبر (20 شهریور 98) تا 24 نوامبر 2019 (3 آذر 98) سومین دوسالانه‌ی عکاسان معاصر جهان عرب[1]، همچون گذشته، به کشف روند خلق تصاویر عکاسانه‌ی معاصر در کشورهای عرب‌زبان پرداخته است. این دوسالانه همچنان به دستورالعمل خاصِ خود که موفقیت آن را رقم زده، پایبند است: حفظ غنا و تنوع از طریق حضور در مکان‌های متعدد در مسیر میان مؤسسه‌ی جهان عرب (IMA)[2] و خانه‌ی عکاسان مراکش (MEP)[3]. این دوسالانه ضمن نگاه به جهان معاصرِ عرب، بر رویکرد‌های هنریِ این جغرافیا تأکید ورزیده و هنرمندان را از هر نقطه‌ای گرد آورده است.
در سومین دوسالانه، مؤسسه‌ی جهان عرب بر منظر لبنان در آثاری متمرکز شده که طی ده سال اخیر تولید شده‌اند. خانه‌ی عکاسان مراکش نیز اختیار تام به هنرمندِ مراکشی، حسن حجاج[4] داده است. در هر یک از محل‌های برگزاری نمایشگاه‌های این دوسالانه، آثاری از هنرمندان عرب به نمایش گذاشته شده‌اند که یا درون کشور خودشان است یا از سوی دیگری سخن می‌گویند. همچنین آثار هنرمندان خارجی در این دوسالانه ارائه می‌گردند که واقعیت‌های کشورهای عرب را تصدیق می‌کنند. اختلاط فرهنگ‌ها و برقراری تعامل ادراکات و احساسات، قلب تپنده‌ی این دوسالانه است.
لبنان در کانون توجه مؤسسه‌ی جهان عرب
دوران جنگ داخلی لبنان (1990-1975) عمیقاً بر عکاسان تأثیر گذاشت. دغدغه‌ی آن‌ها این بود که میراث معماری ازدست‌رفته‌ی خود را به خاطر بسپارند تا داغی که جنگ بر آن‌ها زده است را نشان دهند. برخی از آثار امروزی آن‌ها خاطراتشان را در خود حفظ کرده است، اما نسل جدیدی پدیدار شده که به مضامینی اشاره می‌کنند که تا پیش‌ازاین دیده نشده بودند. این نسل جدید در دوسالانه‌ی امسال در مؤسسه‌ی جهان عرب کشف شده است. بیشتر این هنرمندان لبنانی هستند و البته برخی از آن‌ها تصمیم گرفته‌اند که جای دیگری زندگی کنند، اما همچنان آثارشان را در لبنان و در مورد لبنان خلق می‌کنند. برخی دیگر هنرمندانی خارجی هستند که در گذر از این کشور، نگاهِ برجسته‌ی فرهنگِ خود را بر منظر لبنان مهر کرده‌اند. برخی نیز از خارج به لبنان رفته‌اند و تصمیم گرفته‌اند در آن ساکن شوند. این تنوع انگیزه و رویکردها و تعامل احساسات و ادراکات، روح این نمایشگاه را زنده نگه می‌دارد. اغلب کارهای نمایش داده شده در دهه‌ی 2010 تولید شده‌اند.
از واقع‌گرایی تا داستان‌سرایی
این نمایشگاه به دو بخش تقسیم شده‌است. در بخش اول که سرشت مستند دارد، آثاری ارائه شده‌اند که با واقعیت‌های جغرافیایی، شهری و اجتماعی، تاریخ، حافظه، اختلاط جوامع و تبعید سر و کار دارند. بخش دوم که از قید واقع‌گرایی می‌گریزد، هنرمندانی را گرد هم آورده است که ما را به مناظر دیگری می‌کشانند، مناظری که رؤیاپردازی شده‌اند و مکانی دیگر و میل به فرار را طلب می‌کنند. آثاری که در این بخش ارائه شده‌اند داستان برمی‌سازند و فرم‌هایی تخیلی پرورش می‌دهند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به فتومونتاژ و کولاژِ دیجیتال اشاره کرد.
