«مدرنیسمها» و واکنش هنری به بحران انسانیت قرن 20
موزهی بلاک[1] میزبان نگاههای نادر هنرمندان مدرنیست از ایران، ترکیه و هند خواهد شد.
بازدیدکنندگان موزهی بلاک فرصت بیسابقهای را برای مشاهدهی 114 اثر هنری از هنرمندانی از نقاط مختلف جهان را مییابند که در دوران پرشتاب مدرنیزاسیون فعالیت میکردهاند. این نمایشگاه با عنوان «مدرنیسمها: آثار برجستهای از ایران، ترکیه و هند از کلکسیون اَبی وید گرِیِ دانشگاه نورثوسترن[2] آمریکا» برگزار خواهد شد. این رویداد بخشی از برنامهی فصلی موزهی بلاک با عنوان «مدرنیسمهای جهانی» است که با هدف گسترش بینش جهان غرب در مورد هنر مدرن، آثار و هنرمندان کمتر شناختهشدهای را از مناطقی فرای اروپا و آمریکای شمالی در کانون توجه قرار میدهد.
در افتتاحیهی این نمایشگاه در 21 ژانویهی 2020 چند تن از فارغالتحصیلان این دانشگاه نگرش خود به آثار این نمایشگاه را از منظر پژوهشهای خودشان ارائه نمودند.
اوزگا کاراگُز[3] زیباییشناسی خاصِ فرهنگهای محلی و میراث باستانی آناتولی را که در نقاشیهای بدری رحمی[4] و فوریا کورال[5] دیده میشود به جنبش آناتولیِ آبی[6] که در میانهی دههی 1940 تا دههی 1960 جریان داشت مرتبط میداند. تحت تأثیر ظهور این جنبش، در اوایل دوران جمهوری ترکیه[7] مؤسسات روستایی و مدارسی در حواشی شهر راهاندازی شدند که به مراکز پرتحولی از مبادلات فرهنگی میان روشنفکران و مردمان روستایی مبدل گشتند.
مریم اطهری[8] به ارائهی نمونههایی از آثار بهمن محصص، یکی از مشهورترین هنرمندان ایرانی، پرداخت. آثار او در زمرهی آثار کلکسیون گری نیستند اما او یکی از برجستهترین نقاشان مدرن ایران است. آثار او با پشت سر نهادن استعارههای معنوی و مذهبی، ناظر بر وجود دنیویِ زخمخوردهی انسان هستند. هویت جهانوطنی نقاشیهایش، آثار او را به بیانیهایهایی روی بوم نقاشی تبدیل کردهاند که میتوان بدانها به عنوان واکنشی به قتل مارتین لوتر کینگ و کشتارهای جنگ ویتنام نگاه کرد. جرمهای درهمتنیدهی بدنهای درازشده و اعوجاجیافتهای که در نقاشیهای او دیده میشوند از ارجاعات مستقیم پرهیز دارند اما فروماندگی شاعرانهای را در مورد بیرحمی دنیای مدرن انتقال میدهند.
حامد یوسفی[9] به توضیح این موضوع پرداخت که کلکسیون گری چگونه هنر ایرانی را در زمینهای از جنگ سرد قرار میدهد. او تصویری را مورد تأکید قرار میدهد که در آن شخصِ اَبی وید گری در کنار فرح پهلوی دیده میشود. این عکس مربوط به زمانی پیش از انقلاب سال 1357 شمسی است که روابط نزدیک دیپلماتیک میان آمریکا و ایران برقرار بود. یوسفی همچنین در صحبتهای خود بر دو نقاشی انتزاعی در کلکسیون گری تمرکز کرد که آثار میرحسین موسوی، نخستوزیر جمهوری اسلامی پس از انقلاب، بودهاند.
کاراگز همچنین توضیح میدهد که این نمایشگاه فرصت میدهد تا هنر مدرنیسم را بر محورِ غیرغربیِ ایران-هندـترکیه به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار دهیم که به طرز قابل توجهی درک ما از مدرنیسم را به مقایسی جهانی گسترش میدهد.
اطهری میگوید «وقتی میگوییم محلی، منظورمان شهری است یا روستایی؟ این هنرمندان از نواحی نابرابری برآمدهاند. ما نمیتوانیم آنها را افرادی با قدرت و نفوذ سیاسی بدانیم. شاید بهترین تعریف واژهی محلی، «تجربهی انسانی» باشد.»
این نمایشگاه تا 5 آوریل 2020 در موزهی بلاک جریان دارد.