نمایشگاه «Desert X AlUla» در عربستان سعودی
از 31 ژانویه تا 7 مارس 2020 نمایشگاه «Desert X AlUla» در عربستان سعودی برگزار می‌شود. این نمایشگاه آثار اینستالیشن تعاملی[1] از 14 هنرمند را در بر دارد. این نمایشگاهِ مکان‌محور تنوعی از دیدگاه‌های هنرمندان را گرد هم آورده تا آثارشان را در مورد شرایط زیست‌محیطی، زمینه‌ی تاریخی و جوامع ساکن در اطراف این واحه‌ی باستانی به نمایش بگذارد. این نمایشگاه با همکاری هنرگردان‌های عرب، رانیم فارسی[2] و آیه علی‌رضا[3] و کارگردان هنری پروژه‌ی Desert X، نویل ویکفیلد[4] تدوین شده و اولین نمایشگاه از این نوع در عربستان سعودی است.
اینستالیشن‌های این نمایشگاه ابعاد بسیار بزرگی دارند و در واقع واکنشی به منظره و شرایط خاص این واحه‌ی تاریخی هستند. دره‌های ماسه‌ای العلا که توسط صخره‌های ماسه‌سنگی احاطه شده برای هزاران سال مسیر تجارت عُود و کندر بوده‌اند. این دره‌ها آسیا، آفریقا و اروپا را به هم مرتبط می‌ساخته و محل تلاقی فرهنگ‌های گوناگونی بوده‌اند. منظره‌ی این دره‌ها شامل آثار طبیعی و انسان‌ساخت در کنار هم هستند. این مناظر رابطه‌ی دیرینه و همزیستی میان محیط‌زیست و تمدنی را نشان می‌دهند که این مسیر فرهنگی را برساخته است.
رانیم فارسی می‌گوید: «هنرمندان در مرکز توجه این رویداد هستند تا تبادلات و گفتگوی هنری میان قاره‌های مختلف پرورش یابد. تنوع چشم‌گیر سوابق، ایده‌ها و مضامین آثار این رویداد بر قدرت هنر در تبادلات فرهنگی ورای مرزهای جغرافیایی صحه می‌گذارد. علاوه بر بهره‌مندی از هنرمندان منطقه‌ای و بین‌المللی، رویداد Desert X AlUla جامعه‌ی هنری پویای عربستان سعودی را قادر می‌سازد تا از این طریق مخاطبان جدیدی را برای هنر معاصر این کشور به سوی خود بکشاند. بسیاری از آثار نمایش داده شده در این رویداد توسط لایه‌های متعدد تاریخی‌ای خلق شده‌اند که این منطقه را شکل داده است. ما از طریق چنین نمایشگاه‌هایی در حال تلاش برای رسیدن به آینده‌ای بسیار جامع در هنر هستیم.»
رویداد العُلا آستانه‌ی زمانی پرتحولی را برای عربستان سعودی رقم می‌زند که میراث فرهنگی آن را احیا کرده و لایه‌های جدیدی را به آینده‌ی این مقصد هنری به عنوان یک موزه‌ی زنده می‌افزاید. با شروع همکاری‌های آینده، هیئت سلطنتی العلا (RCU) در پی حفظ میراث ملی عربستان و برقراری گفتگو میان هنرمندان این کشور و مناطق اطراف آن است. با برگزاری این نمایشگاه، کشورهای همسایه و مؤسسات محلی نیز می‌توانند از این فرصت برای توسعه‌ی خود بهره‌مند شوند.
هنرمندان شرکت‌کننده در این رویداد و توضیح مختصری در مورد آثارشان:
لیتا آلباکرکی[5] – Star Map NAJMA (او هزار خورشید را روی پوشش‌های شفاف فضا قرار داده است.) شخصیت تخیلی‌ای را که لباسی آبی به تن دارد نشان می‌دهد. نام او الیسِریا[6] است و زنی فضانورد از قرن 25 است که مأموریت‌اش آموزش در مورد ستاره‌ها و مسیریابی است. او همچون غزلی در مورد پیدایش این منطقه به عنوان خاستگاه علم ستاره‌شناسی است.
راشد الشعشای[7] - A Concise Passage بازتاب کانال ارتباطی کالا و تجارت از گذشته‌های دور تا زمان حاضر است. او پلی میان منظره‌ی وسیع این منطقه و سیستم‌های اقتصادی‌ای زده است که مرزهای امروزی را مشخص می‌کنند.
رِیانه تَبِت[8] – Steel Rings به شرکت خط لوله‌ی عربستان اشاره دارد که با مسیر لوله، شبه‌جزیره‌ی عربستان را به دو نیم کرده است. او 40 حلقه‌ی فولادی را بر زمین نصب کرده و فاصله‌ی هر یک از آن‌ها را تا منبع خط لوله بر حلقه حکاکی نموده است.
محند شونو[9] – The Lost Path او «نیروی جوانی» را به مثابه‌ی کالایی جدید در گستره‌ی عربستان سعودی به درون لوله‌ای می‌برد که در حال پوسیدگی است و بی‌حرکت روی ماسه‌ها است و به تدریج در آن غرق می‌شود.
زهرا الغمدی[10] – Glimpses of the Past از حدود 6000 حلبی خرما با اندازه‌های مختلف شکل گرفته است که به طول 80 متر روی زمین چیده شده است. این اینستالیشن در حکم قصیده‌ای در مورد غنای کشاورزی العلا است؛ نخلستان‌های خرما و چشمه‌های آب چندین نسل است که رونق تجارت را حفظ کرده‌اند.
اِل سید[11] – Mirage الهام گرفته از تصویر باروریِ واحه‌ی العُلا است که در نظر آن‌هایی که در گذر از منظره‌ی بایر آن به جست‌وجوی تجارت بودند مجسم می‌شد. این اینستالیشن بیننده را قادر می‌سازد تا به فضای یک نوشتار عربی وارد شود که همچون سازه‌ای نیمه‌غرق‌شده در زمین ساخته شده است.
مانال آلدوایان[12] – Now You See Me, Now You Don’t گودال‌های موقتی در کویر را نمایش می‌دهد که به طور اتفاقی تشکیل شده‌اند. این گودال‌ها می‌توانند مقادیر چشم‌گیری از اطلاعات و ایده‌ها را در خود داشته باشند، اما در عین حال می‌توانند در یک لحظه ناپدید شوند. این گودال‌ها به شکل ترامپولین‌هایی در سطح زمین ساخته شده‌اند. بینندگان این اثر می‌توانند روی این گودال‌ها بالا و پایین بپرند. هنگام شب از زیر این گودال‌ها نوری به بیرون تابیده می‌شود که گویی گودال‌ها را دوباره فعال می‌کند.
محمد احمد ابراهیم[13] – Falling Stones Garden شکنندگی محیط زیست کویر را به وسیله‌ی 320 قطعه‌ی سنگی‌شکل نشان داده است. این قطعات در ابعاد مختلف و با رنگ‌های بسیار خالص طراحی شده‌اند.
ندیم کرم[14] - On Parade از گونه‌های متنوع گیاهی و حیوانی کویر عربستان الهام گرفته است. اثرش همچون شکوفه‌هایی بعد از باران اما در زمین سترون بیابان سر از خاک برآورده‌اند.
ناصر السالم[15] - Amma Qabel مجسمه‌ای است که هم منظره‌ی داخلی و هم منظره‌ی بیرونی دارد. اثرش زمان را پیوستاری در نظر می‌گیرد که تمام فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را به هم متصل می‌کند. ظاهر ساده‌ی اینستالیشن او با گذرگاهی مشابهت دارد که محیط آن را حروف خط عربی شکل داده است و عبارت «أمّا قابِل» را به معنی «آنچه مقدم است» نگاشته است.
گیسلا کولون[16] - The Future is Now در نگاه اول حاوی تکنولوژی بسیار پیشرفته و آینده‌گرایانه است، اما در عین حال یادآور معماری دست‌ساخته‌های فرهنگی باستانی همچون توتم‌ها[17] است. این اثر در مورد لحظه‌ای از تاریخ سخن می‌گوید که عصر قدیم و جدید به هم می‌رسند.
شرین جرجیس[18] - KholKhal Aliaa به نقش حافظه‌ی فرهنگی در شکل‌گیری ایده‌های امروز نظر دارد. این اثر مجسمه‌ای از خلخال یک بیابان‌گرد عرب است که در شکاف یک صخره قرار گرفته است. این اثر نمادی از قدرت زن و همچنین استعاره‌ای برای سفرها است که بیننده را به شهر باستانی العلی ارجاع می‌دهد.
وائل شاوکی[19] - Dictums: Manqia II شهری تاریخی را یادآوری می‌کند که زمانی به عنوان حافظه‌ی معماری عربستان بسیار پررونق بود. این اثر به صورت تصویر ویدیویی روی سطح صخره‌های کویر تابانده می‌شود.
سوپرفلکس[20] – One Two Three Swing فراخوانی است برای فعالیت تجمعی که مردم را به واسطه‌ی تلاش جمعی به هم متصل می‌کند.
